In de wereld van nieuwe technologieën zoals kunstmatige intelligentie (AI), blockchain, en andere innovaties volgen markten vaak een voorspelbaar patroon van opkomst, hype, teleurstelling en uiteindelijk realisme. De Gartner Hype Cycle is een krachtig model om deze fasen te begrijpen en te bepalen wanneer en hoe je je communicatie het beste kunt afstemmen. Voor bedrijven die hun verhaal willen bouwen rond technologieën is de keuze van het juiste moment cruciaal. Wie consistent wil blijven, moet oppassen voor de valkuilen van korte-termijnstrategieën die zijn gebaseerd op hype of angst.
Welk moment van de Gartner Hype Cycle kies je voor een consistent innovatief verhaal?
Blog
Insights
Jos Govaart
05-09-2024
Laten we de verschillende fasen van de Hype Cycle doorlopen en ontdekken waarom fase 4, de Slope of Enlightenment, de meest strategische keuze is voor een consistent en duurzaam verhaal.
Fase 1: De belofte van innovatie
De Hype Cycle begint in fase 1, de Innovation Trigger. Dit is het moment waarop een technologie voor het eerst opkomt, vaak als reactie op een wetenschappelijke doorbraak, prototype of proof of concept. Media en pioniersbedrijven pikken de technologie op en er ontstaat vroege aandacht, maar praktische toepassingen zijn nog schaars. De echte waarde van de technologie is op dit punt nog onduidelijk, maar er zijn genoeg speculaties en verwachtingen over de potentie.
Kans en risico: In fase 1 heb je de mogelijkheid om als een van de eersten een visie te ontwikkelen, maar het risico is dat je je boodschap nog niet kunt onderbouwen met concrete resultaten. Bedrijven die hier communiceren, richten zich vaak op de belofte van de technologie en moeten geduldig zijn in het opbouwen van hun verhaal.
Voorbeeld: Denk aan het begin van elektrische auto’s. Tesla was een van de pioniers die een visie ontwikkelde rond volledig elektrische voertuigen, lang voordat er een markt of concrete resultaten waren. Ze creëerden een toekomstbeeld en wachtten geduldig tot de technologie volwassen werd.
Fase 2: De hype-boosters en het spel van opgeblazen verwachtingen
Veel bedrijven grijpen fase 2, de Peak of Inflated Expectations, aan om grootse claims te doen over wat een nieuwe technologie zal betekenen. Dit is het moment waarop de verwachtingen hooggespannen zijn: AI zal ons werk volledig automatiseren, ziektes genezen, of de klimaatcrisis oplossen. Bedrijven positioneren zichzelf als pioniers die de toekomst vormgeven, vaak zonder dat er al concrete toepassingen zijn.
Hoewel dit op korte termijn aandacht kan genereren en bedrijven innovatief kan neerzetten, is het risico groot dat diezelfde bedrijven snel tegen de beperkingen van de technologie aanlopen. Wanneer AI, blockchain, of een andere innovatie de torenhoge verwachtingen niet waarmaakt, ontstaat er een probleem: je hebt een verhaal opgebouwd dat gebaseerd is op beloftes die je (nog) niet kunt waarmaken.
Voorbeeld van hype en teleurstelling: Facebook (nu Meta) beloofde met hun Metaverse-project een revolutie in de manier waarop mensen online met elkaar omgaan. De verwachtingen waren hooggespannen, maar tot nu toe zijn de toepassingen nog beperkt en de technologie staat nog in de kinderschoenen. Dit heeft geleid tot teleurstellingen en scepticisme over de haalbaarheid van hun visie.
Fase 1: De belofte van innovatie
De Hype Cycle begint in fase 1, de Innovation Trigger. Dit is het moment waarop een technologie voor het eerst opkomt, vaak als reactie op een wetenschappelijke doorbraak, prototype of proof of concept. Media en pioniersbedrijven pikken de technologie op en er ontstaat vroege aandacht, maar praktische toepassingen zijn nog schaars. De echte waarde van de technologie is op dit punt nog onduidelijk, maar er zijn genoeg speculaties en verwachtingen over de potentie.
Kans en risico: In fase 1 heb je de mogelijkheid om als een van de eersten een visie te ontwikkelen, maar het risico is dat je je boodschap nog niet kunt onderbouwen met concrete resultaten. Bedrijven die hier communiceren, richten zich vaak op de belofte van de technologie en moeten geduldig zijn in het opbouwen van hun verhaal.
Voorbeeld: Denk aan het begin van elektrische auto’s. Tesla was een van de pioniers die een visie ontwikkelde rond volledig elektrische voertuigen, lang voordat er een markt of concrete resultaten waren. Ze creëerden een toekomstbeeld en wachtten geduldig tot de technologie volwassen werd.
Fase 2: De hype-boosters en het spel van opgeblazen verwachtingen
Veel bedrijven grijpen fase 2, de Peak of Inflated Expectations, aan om grootse claims te doen over wat een nieuwe technologie zal betekenen. Dit is het moment waarop de verwachtingen hooggespannen zijn: AI zal ons werk volledig automatiseren, ziektes genezen, of de klimaatcrisis oplossen. Bedrijven positioneren zichzelf als pioniers die de toekomst vormgeven, vaak zonder dat er al concrete toepassingen zijn.
Hoewel dit op korte termijn aandacht kan genereren en bedrijven innovatief kan neerzetten, is het risico groot dat diezelfde bedrijven snel tegen de beperkingen van de technologie aanlopen. Wanneer AI, blockchain, of een andere innovatie de torenhoge verwachtingen niet waarmaakt, ontstaat er een probleem: je hebt een verhaal opgebouwd dat gebaseerd is op beloftes die je (nog) niet kunt waarmaken.
Voorbeeld van hype en teleurstelling: Facebook (nu Meta) beloofde met hun Metaverse-project een revolutie in de manier waarop mensen online met elkaar omgaan. De verwachtingen waren hooggespannen, maar tot nu toe zijn de toepassingen nog beperkt en de technologie staat nog in de kinderschoenen. Dit heeft geleid tot teleurstellingen en scepticisme over de haalbaarheid van hun visie.
Fase 3: De tegenstanders en het inspelen op angst
Terwijl de hype-boosters de toekomst verheerlijken, zijn er altijd bedrijven en individuen die zich juist positioneren in fase 3, de Trough of Disillusionment. Dit is het moment waarop de technologie begint tegen te vallen, gebruikers zich realiseren dat de beloofde doorbraken uitblijven, en er een groeiende groep sceptici ontstaat.
Fase 3 biedt een andere manier om aandacht en steun te winnen: door technologie neer te zetten als een tegenvallende vijand. Deze strategie speelt in op de zorgen en angsten van mensen die bang zijn iets te verliezen. Denk aan banen die worden bedreigd door automatisering of privacy die onder druk staat door AI-toepassingen. Deze partijen presenteren zichzelf als de nuchtere realisten die waarschuwen voor de risico’s van nieuwe technologieën.
Kans en risico: Net zoals de hype-boosters in fase 2 hun aanhang vinden bij degenen die willen geloven in het utopische toekomstbeeld, hebben de fase 3-strategen een gevolg onder de sceptici: mensen die bang zijn voor verandering en liever vasthouden aan wat ze al kennen. Dit werkt vaak goed op korte termijn omdat het inspelen op angst een krachtige motivator is. Maar net als bij fase 2 ligt hier het gevaar in de langere termijn: als de technologie zich toch ontwikkelt en nuttige toepassingen vindt, sta je bekend als de partij die innovatie heeft tegengewerkt.
Voorbeeld: In Nederland hebben bedrijven zoals PostNL aanvankelijk sceptisch gereageerd op de opkomst van e-commerce. Ze voorspelden dat de complexiteit van online bestellingen en bezorging moeilijk hanteerbaar zou zijn. Uiteindelijk bleken de innovaties in logistiek en technologie de voordelen te bieden waar veel bedrijven eerst sceptisch over waren.
Fase 4: De strategische keuze voor consistentie
De meest strategische keuze ligt in fase 4, de Slope of Enlightenment. Dit is de fase waarin technologieën volwassen beginnen te worden en hun praktische waarde duidelijker wordt. De hype is voorbij, de teleurstellingen zijn verwerkt, en er ontstaat een realistisch beeld van wat de technologie daadwerkelijk kan bijdragen. Hier zien we concrete toepassingen en gebruiksscenario’s die niet alleen voor een niche werken, maar breder inzetbaar zijn.
De kracht van consistentie
Het slimme aan fase 4 is dat je al vroeg kunt beginnen met communiceren vanuit deze mindset. Als je jouw verhaal vanaf het begin baseert op de realistische verwachtingen van fase 4, kun je een consistent en geloofwaardig narratief opbouwen dat de hype en teleurstellingen overstijgt. In plaats van mee te gaan in de golf van fase 2, of je te verzetten zoals in fase 3, neem je een strategische afstand van de schommelingen en bouw je aan een stabiel verhaal.
Fase 4 biedt de ruimte om technologie te positioneren als nuttig, bruikbaar, en vooral: realistisch. Het voorkomt dat je jouw communicatie voortdurend moet aanpassen of corrigeren. Terwijl de rest van de markt door de pieken en dalen van de Hype Cycle gaat, kun jij vertrouwen opbouwen door nuchter en helder te blijven in je boodschap.
Voorbeeld: Philips, met zijn transformatie naar een gezondheidszorgbedrijf, communiceerde consistent over technologieën zoals AI en medische apparaten op basis van bewezen toepassingen. Ze schiepen geen overdreven verwachtingen, maar werkten gestaag aan technologie die daadwerkelijk levens redt en de zorg verbetert. Ze baseerden hun verhaal op concrete resultaten, waardoor ze betrouwbaar en vooruitstrevend overkwamen.
Consistentie als langetermijnstrategie
Wanneer je fase 4 als basis neemt voor je communicatie, creëer je een verhaal dat je kunt volhouden, ongeacht de grillen van de markt. Terwijl hype-boosters in fase 2 te maken krijgen met teleurstelling en de fase 3-tegenstanders hun relevantie verliezen naarmate de technologie volwassen wordt, bouw je met fase 4 een reputatie op van betrouwbaarheid en realisme. Je loopt niet mee in de kortetermijnwinsten van hype of angst, maar richt je op de lange termijn.
Voorbeeld: In Nederland heeft ING zich goed gepositioneerd als een technologisch vooruitstrevende bank, door in te zetten op blockchain en AI-toepassingen die echte klantwaarde leveren. In plaats van grote, onbewezen beloftes te doen, hebben ze voorzichtig, maar consistent, gecommuniceerd over hun innovaties, wat hen een betrouwbare reputatie heeft opgeleverd.
Conclusie: bouw nu aan een consistent verhaal met fase 4 in gedachten
De verleiding om mee te gaan in fase 2 of fase 3 is groot, maar beide strategieën hebben belangrijke nadelen op de lange termijn. Door je communicatie al vroeg te baseren op de inzichten die je verwacht in fase 4, kun je een stabiel en consistent verhaal neerzetten. Dit verhaal is niet afhankelijk van de grillen van hype of angst, maar is gebaseerd op een realistische kijk op de werkelijke waarde van technologie.
Het resultaat is een geloofwaardig, toekomstgericht narratief dat jouw organisatie of jezelf positioneert als een betrouwbare speler die niet alleen meegaat met de trends, maar ze ook begrijpt en in perspectief kan plaatsen. Bedrijven zoals Coolblue en Bol hebben door consistentie en realisme een sterke positie opgebouwd in een veranderlijke e-commerce markt. En dat is precies wat bedrijven en individuen die verder willen kijken dan de waan van de dag, op de lange termijn onderscheidt.
Terwijl de hype-boosters de toekomst verheerlijken, zijn er altijd bedrijven en individuen die zich juist positioneren in fase 3, de Trough of Disillusionment. Dit is het moment waarop de technologie begint tegen te vallen, gebruikers zich realiseren dat de beloofde doorbraken uitblijven, en er een groeiende groep sceptici ontstaat.
Fase 3 biedt een andere manier om aandacht en steun te winnen: door technologie neer te zetten als een tegenvallende vijand. Deze strategie speelt in op de zorgen en angsten van mensen die bang zijn iets te verliezen. Denk aan banen die worden bedreigd door automatisering of privacy die onder druk staat door AI-toepassingen. Deze partijen presenteren zichzelf als de nuchtere realisten die waarschuwen voor de risico’s van nieuwe technologieën.
Kans en risico: Net zoals de hype-boosters in fase 2 hun aanhang vinden bij degenen die willen geloven in het utopische toekomstbeeld, hebben de fase 3-strategen een gevolg onder de sceptici: mensen die bang zijn voor verandering en liever vasthouden aan wat ze al kennen. Dit werkt vaak goed op korte termijn omdat het inspelen op angst een krachtige motivator is. Maar net als bij fase 2 ligt hier het gevaar in de langere termijn: als de technologie zich toch ontwikkelt en nuttige toepassingen vindt, sta je bekend als de partij die innovatie heeft tegengewerkt.
Voorbeeld: In Nederland hebben bedrijven zoals PostNL aanvankelijk sceptisch gereageerd op de opkomst van e-commerce. Ze voorspelden dat de complexiteit van online bestellingen en bezorging moeilijk hanteerbaar zou zijn. Uiteindelijk bleken de innovaties in logistiek en technologie de voordelen te bieden waar veel bedrijven eerst sceptisch over waren.
Fase 4: De strategische keuze voor consistentie
De meest strategische keuze ligt in fase 4, de Slope of Enlightenment. Dit is de fase waarin technologieën volwassen beginnen te worden en hun praktische waarde duidelijker wordt. De hype is voorbij, de teleurstellingen zijn verwerkt, en er ontstaat een realistisch beeld van wat de technologie daadwerkelijk kan bijdragen. Hier zien we concrete toepassingen en gebruiksscenario’s die niet alleen voor een niche werken, maar breder inzetbaar zijn.
De kracht van consistentie
Het slimme aan fase 4 is dat je al vroeg kunt beginnen met communiceren vanuit deze mindset. Als je jouw verhaal vanaf het begin baseert op de realistische verwachtingen van fase 4, kun je een consistent en geloofwaardig narratief opbouwen dat de hype en teleurstellingen overstijgt. In plaats van mee te gaan in de golf van fase 2, of je te verzetten zoals in fase 3, neem je een strategische afstand van de schommelingen en bouw je aan een stabiel verhaal.
Fase 4 biedt de ruimte om technologie te positioneren als nuttig, bruikbaar, en vooral: realistisch. Het voorkomt dat je jouw communicatie voortdurend moet aanpassen of corrigeren. Terwijl de rest van de markt door de pieken en dalen van de Hype Cycle gaat, kun jij vertrouwen opbouwen door nuchter en helder te blijven in je boodschap.
Voorbeeld: Philips, met zijn transformatie naar een gezondheidszorgbedrijf, communiceerde consistent over technologieën zoals AI en medische apparaten op basis van bewezen toepassingen. Ze schiepen geen overdreven verwachtingen, maar werkten gestaag aan technologie die daadwerkelijk levens redt en de zorg verbetert. Ze baseerden hun verhaal op concrete resultaten, waardoor ze betrouwbaar en vooruitstrevend overkwamen.
Consistentie als langetermijnstrategie
Wanneer je fase 4 als basis neemt voor je communicatie, creëer je een verhaal dat je kunt volhouden, ongeacht de grillen van de markt. Terwijl hype-boosters in fase 2 te maken krijgen met teleurstelling en de fase 3-tegenstanders hun relevantie verliezen naarmate de technologie volwassen wordt, bouw je met fase 4 een reputatie op van betrouwbaarheid en realisme. Je loopt niet mee in de kortetermijnwinsten van hype of angst, maar richt je op de lange termijn.
Voorbeeld: In Nederland heeft ING zich goed gepositioneerd als een technologisch vooruitstrevende bank, door in te zetten op blockchain en AI-toepassingen die echte klantwaarde leveren. In plaats van grote, onbewezen beloftes te doen, hebben ze voorzichtig, maar consistent, gecommuniceerd over hun innovaties, wat hen een betrouwbare reputatie heeft opgeleverd.
Conclusie: bouw nu aan een consistent verhaal met fase 4 in gedachten
De verleiding om mee te gaan in fase 2 of fase 3 is groot, maar beide strategieën hebben belangrijke nadelen op de lange termijn. Door je communicatie al vroeg te baseren op de inzichten die je verwacht in fase 4, kun je een stabiel en consistent verhaal neerzetten. Dit verhaal is niet afhankelijk van de grillen van hype of angst, maar is gebaseerd op een realistische kijk op de werkelijke waarde van technologie.
Het resultaat is een geloofwaardig, toekomstgericht narratief dat jouw organisatie of jezelf positioneert als een betrouwbare speler die niet alleen meegaat met de trends, maar ze ook begrijpt en in perspectief kan plaatsen. Bedrijven zoals Coolblue en Bol hebben door consistentie en realisme een sterke positie opgebouwd in een veranderlijke e-commerce markt. En dat is precies wat bedrijven en individuen die verder willen kijken dan de waan van de dag, op de lange termijn onderscheidt.
Verleg je grenzen!
schrijf je nu in voor onze nieuwsbrief!