Het wordt tijd voor een nieuw verhaal tussen de overheid en het bedrijfsleven

Operatie Beethoven is echt een heel interessante casus. Er wordt gesteld dat het vestigingsklimaat in Nederland voor grote bedrijven ernstig verslechterd is. Bedrijven als Unilever en Shell hebben Nederland al deels de rug toegekeerd. Boskalis wil elders uitbreiden en ook ASML maakt zich grote zorgen. En dus is Peter Wennink van ASML woest. Niet boos, nee, hij is woest. Zo stelt hij dat Nederland 'fat, dumb and happy' is en dat men 'niet weet waar de toekomstige waardecreatie in de wereld plaatsvindt'. Volgens hem gaat dat Nederland een 'hoop geld kosten', mede doordat de productie verdwijnt uit Nederland. Dat zijn allemaal geen toevallige woorden, want ze spelen in op een gedeelte van het frame dat aanwezig is in Nederland. Dat frame is heel simpel: politici zijn met zichzelf bezig en hebben geen idee wat er buiten het pluche van de kamer aan de hand is. Wennink hangt dit heel slim op aan de afwezigheid van politici bij een groot techevent (5 van de 6 hadden iets beters te doen). Dat event is natuurlijk niet het wezenlijke ding, maar beantwoordt wel aan het heersende frame van egotrippende wereldvreemde politici.

Tegelijkertijd heeft dat grote bedrijfsleven zelf ook met frames en reputatieproblemen te kampen. Als die expats dan dat enorme belastingvoordeel pakken omdat zij onmisbaar zijn. Hoe zit dat dan met zorgmedewerkers, leraren en politieagenten bijvoorbeeld?  We komen nu aan op een vitaal kruispunt voor de Nederlandse samenleving. Wie is in staat om een nieuw verhaal te vertellen? Een eerlijk verhaal dat recht doet aan alle dynamieken van dit dilemma? We zitten in een enorme vertrouwenscrisis waarbij het grootste gedeelte van Nederland nooit nadenkt over waar waardecreatie plaatsvindt en hoe de schatkist werkt. En wat we daar als samenleving voor over hebben. Dat kun je heel veel mensen niet aanrekenen. Zij hebben immers andere zorgen. Een betaalbaar huis, een baan, de toekomst van hun kinderen en een gezond (leef)klimaat.Media en politiek mogen het zich echter wél aanrekenen dat het zover gekomen is.Dit debat wordt niet gevoerd omdat het zelden over structurele zaken gaat in media en politiek maar heel vaak over het nieuwste ophefkraaltje. Ik hoorde Klaas Dijkhoff iets moois zeggen in de podcast die hij met Gert-Jan Segers heeft. Hij had het over een ophefafkoelperiode. Want, zo stelde hij, we besteden in de kamer en in de media veel te veel tijd en aandacht (en dus ook geld) aan de ophef van de dag waardoor we vergeten goed na te denken over de echt structurele zaken.