De valse belofte van mediaconsolidatie: Waarom groter een schijnoplossing is

Blog
Opinie
Jos Govaart
20-02-2025
Het klinkt zo verleidelijk simpel: als techgiganten als Meta en Google almaar machtiger worden, moeten traditionele mediabedrijven wel fuseren om te overleven. Het is precies deze redenering die we terugzien in de voorgenomen overname van RTL door DPG Media, en in Joop van den Ende’s hartstochtelijke pleidooi voor consolidatie. Maar simpele oplossingen voor complexe problemen zijn meestal te mooi om waar te zijn.
De consolidatiereflex: een gevaarlijke shortcut
De timing van Van den Ende's brief is geen toeval. Met de komst van nieuwe Europese richtlijnen rond mededinging en digitale markten (Digital Markets Act, Digital Services Act) probeert de mediawereld duidelijk invloed uit te oefenen vóór cruciale politieke beslissingen. En ja, zijn zorgen over de macht van Amerikaanse techbedrijven zijn legitiem. De cijfers liegen er niet om: de duopolie van Meta en Google domineert de digitale advertentiemarkt met een verstikkende greep op data en advertentie-inkomsten. Hun algoritmes bepalen niet alleen wat we zien, maar maken traditionele uitgevers ook afhankelijk van hun grillen om content überhaupt vindbaar te houden.

Het creëren van nog meer concentratie, zij het op lokaal niveau, is een fundamenteel verkeerde reactie. De redenering faalt omdat ze een probleem van machtsconcentratie probeert op te lossen met méér machtsconcentratie - een strategie die de oorspronkelijke kwaal alleen maar verergert.

De verborgen kosten van consolidatie
De gevolgen van een medialandschap met slechts twee grote spelers in Nederland en België zijn voorspelbaar: verschraling van de pluriformiteit in nieuws en entertainment, bedreiging van de redactionele diversiteit, en versmalling van de ruimte voor nieuwe, innovatieve spelers. Deze prijs is te hoog voor onze democratie, zelfs in de strijd tegen Big Tech.
 
Peter Van Wijnaerde, CMO van Springbok, heeft gelijk als hij waarschuwt dat we niet moeten vervallen in theatergebaar-oplossingen. Want dat is wat deze fusiegolf dreigt te worden: een groots gebaar dat meer problemen creëert dan het oplost.

Een intelligentere aanpak
  • Een effectieve strategie vereist actie op meerdere fronten:
  • Strikte Europese handhaving van mededingingsregels specifiek voor digitale platforms
  • Een gedeelde technische infrastructuur voor digitale distributie en advertentietechnologie
  • Verplichte compensatie door platforms voor het gebruik van journalistieke content
  • Gerichte innovatiesubsidies voor lokale mediabedrijven, gekoppeld aan pluriformiteit
  • Diversificatie van inkomstenbronnen via abonnementen, events en e-commerce
  • Strategische samenwerkingen die datadeling mogelijk maken zonder redactionele onafhankelijkheid op te offeren

Ik snap overigens wel dat Van den Ende zelf in de pen klom. Want welk vertrouwen moet je hebben dat lokale en Europese overheden het wel even voor de media-industrie gaan regelen? De snelheid ligt laag, de bureaucratie hoog, en het politieke klimaat is dermate instabiel dat snelle oplossingen niet in de lijn der verwachtingen liggen.

Die frustratie zie ik ook bij klanten. Hun publiek zit op sociale media, maar ze maken zich zorgen dat alles wat ze daar opbouwen in één dag weg kan zijn. De oude strategie van eerst tv-commercials maken en dan doorvertalen naar social werkt niet meer. Maar de omgekeerde route, die de laatste jaren populair was, is ook link. Het doet iets voor de relevantie voor het publiek, maar weinig voor het merk. En je voedt het beest dat je misschien wel niet wil voeden.OVER

Voorbij de schaalreflex
De uitdaging van Big Tech vraagt om een intelligenter antwoord dan alleen maar groter worden. Een antwoord waarin technologische innovatie hand in hand gaat met het beschermen van pluriformiteit. De kracht van lokale media ligt juist in hun diversiteit en nabijheid - kernwaarden die niet mogen sneuvelen in een kortzichtige wedloop met Silicon Valley.

Verleg je grenzen!

schrijf je nu in voor onze nieuwsbrief!
Schrijf je nu in voor
onze nieuwsbrief